Blog

Olejek CBD – lekarstwo czy moda? Co warto wiedzieć o CBD ?

Odkąd świat legalizuje część produktów pozyskiwanych z konopi, coraz szerzej bada się i stosuje kanabidiol (CBD) w medycynie człowieka i kosmetyce. Także w medycynie weterynaryjnej zyskuje on rosnącą grupę zwolenników, zarówno wśród właścicieli zwierząt, jak i lekarzy weterynarii.

Coraz większą popularność zdobywają olejki CBD, które uważane są za panaceum na wiele naszych schorzeń oraz naszych domowych pupili : psów i kotów. Według różnych doniesień mają wpływać pozytywnie na zachowanie czworonogów, obniżając agresję, lęk, poprawiać funkcjonowanie mózgu u psich i kocich seniorów oraz wydłużać im życie. Badania dostarczają danych na temat przeciwbólowego i przeciwzapalnego działania CBD, wspomagania leczenia alergii, ochrony komórek nerwowych przed degradacją, zapobiegania atakom epilepsji.

Z pewnością przyszłość preparatów zawierających kanabidiol wygląda obiecująco, poprawia się ich dostępność na rynku oraz stają się coraz bardziej przystępne cenowo. 

Skąd się bierze CBD?

CBD (kanabidiol) jest jednym z ponad 100 kanabinoidów – substancji naturalnie występujących w konopiach.

Konopie to niezwykle interesujące rośliny występujące w kilku odmianach. Uprawiane są od bardzo dawna ze względu na trzy główne cechy: obecność włókien, które można wykorzystać do produkcji tkanin,  obecność oleju w nasionach,  obecność substancji halucynogennych w żywicy we włoskach gruczołowych kwiatostanów żeńskich.

Najbardziej interesujące są oczywiście substancje zawarte w żywicy, gdyż są właśnie charakterystyczne dla konopi.

W naszej świadomości istnieją dwa produkty z konopi – olej i ziele. Jednak okazuje się, że olej olejowi nierówny.

Olej otrzymywany z nasion konopi siewnych (jedna z odmian konopi) zawiera głównie wielonienasycone kwasy tłuszczowe (NNKT) omega-6, w mniejszej ilości omega-3 w optymalnych proporcjach dla organizmu człowieka. Jest idealny do różnych sałatek i chętnie był używany przez nasze babcie do okraszania ziemniaków i kasz.

Olej z żywicy – a to zupełnie co innego. W żywicy wydzielanej we włoskach gruczołowych kwiatostanów żeńskich znajdują się przede wszystkim fitokanabinoidy i terpeny. Fitokanabinoidy są charakterystyczne dla konopi i tylko u tych roślin zostały odkryte.

Wykryto ponad 100 fitokanabinoidów, z których najlepiej poznane i jednocześnie dominujące w składzie to delta-9-tetrahydrokanabinol (THC) i kanabidiol (CBD).

THC to psychoaktywna substancja uzyskiwana z konopi indyjskich.

CBD, z kolei nie ma działania odurzającego. Za to ma rozległy wpływ na metabolizm organizmu i jest pozyskiwana z konopi siewnych.

Gdzie jest CBD? W oleju z konopi czy w oleju z konopi 🙂 ?

Pytanie nieco przewrotne, ale zasadne. Ten stojący na półkach w sklepie spożywczym to olej z nasion konopi. Zawiera cenne nienasycone kwasy tłuszczowe Omega 3 i Omega 6. Nie zawiera substancji aktywnych takich jak właśnie kanabinoidy i świetnie sprawdza się jako dodatek np. do przyrządzania sałatek.

Substancje czynne czyli kanabinoidy uzyskuje się z żywicy konopi (głównie z włosków gruczołowych w kwiatostanach żeńskich) w wyniku wytrawiania rozpuszczalnikami organicznymi. W celu zachowania ich trwałości i łatwiejszego stosowania otrzymane wyciągi przed wprowadzeniem na rynek rozpuszcza się w olejach.  Popularna nazwa tego produktu to olej z konopi. I warto tu pamiętać o podwójnym znaczeniu terminu „olej z konopi”.

W internecie można natknąć się na produkty dla ludzi i zwierząt przeznaczone do stosowania doustnego, w których składzie jest olej z konopi, tylko nie wiadomo który (ten z nasion czy ten z żywicy). Bądźcie czujni, by nie zapłacić fortuny za olej do sałatki.

W żywicy konopi wykryto ponad 100 kanabinoidów, a najbardziej interesujące to THC i CBD.

Właściwości THC i CBD

THC (tetrahydrokanabinol) to substancja uzyskiwana z konopi indyjskich (Cannabis sativa ssp. Indica). Stymuluje psychoaktywnie mózg i prowadzi do wydzielania dopaminy, a zatem wprawia w euforyczny nastrój. Ze względu na działanie uzależniające stanowi substancję nielegalną w Polsce (tak na marginesie ciągłe rzucanie psu piłeczki wprawia w ruch ten sam mechanizm i też powoduje wydzielania dopaminy i ma uzależniające konsekwencje).

THC jest wykorzystywany jest w produkcji niektórych leków dostępnych wyłącznie na receptę (ma działanie przeciwbólowe i przeciwzapalne).

CBD (kanabidiol) pochodzi z innej odmiany tej rośliny, czyli z konopi siewnych (Cannabis sativa L). CBD nie ma działania odurzającego, za to ma rozległy wpływ na metabolizm organizmu, począwszy od wpływu na poziom samopoczucia, skończywszy na odczuwaniu głodu lub sytości.

Mimo niewielkiej różnicy w budowie cząsteczki substancje te działają odmiennie na receptory kanabinoidowe w organizmie ssaków. Z tej niewielkiej różnicy wynika fakt, że CBD nie ma działania psychoaktywnego, w przeciwieństwie do THC.

Naturalny wewnętrzny system kanabinoidowy u ssaków

Okazuje się, że w organizmach ludzi i zwierząt funkcjonują wewnętrzne kanabinoidy i wraz z receptorami, na które oddziaływują tworzą naturalny system kontroli wewnętrznego stanu organizmu. System ten jest bardzo stary ewolucyjnie i jest to specyficzna sieć przekazywania sygnałów pomiędzy komórkami, która występuje w wielu zdrowych tkankach lub jest aktywowana, gdy zaczyna się proces chorobotwórczy, np. stan zapalny. Zadaniem tego układu jest utrzymanie homeostazy czyli wewnętrznej równowagi w organizmie, co przyczynia się do zapobiegania chorobom oraz wspomagania procesów naprawczych.

Fitokanabinoidy czyli kanabinoidy roślinne (właśnie np. CBD) wpływają na te same receptory, na które wpływają kanabinoidy wewnętrzne.

Najwięcej badań nad skutecznością i ewentualną szkodliwością CBD w odniesieniu do małych zwierząt poczyniono u psów, choć koty też są w ścisłym kręgu zainteresowań, a przydatność tych substancji jest bardzo obiecująca.

CBD u małych zwierząt może mieć zastosowanie w obniżaniu poziomu bólu, ograniczaniu stanu zapalnego, hamowanie wymiotów i nudności, zmniejszaniu częstości napadów padaczkowych, wspomaganiu funkcji układu nerwowego, regulacji cyklu snu i czuwania, działaniu uspokajającym i przeciwlękowym, obniżaniu nadwrażliwości na hałas, pobudzaniu apetytu, ograniczaniu problemów kuwetowych u kotów, poprawie jakości życia zwierząt z nowotworami.

Badania wykazują, że u ludzi niedobór endokanabinoidów występuje przy migrenach, zespole wrażliwego jelita, w warunkach stresu, w niektórych chorobach psychicz­nych, oraz w depresji. Rozregulowanie układu endokanabinoidowego obserwowano w otyłości oraz u osób z syndromem metabolicznym.

Dlaczego CBD ma mieć tak szerokie działanie na organizmy naszych czworonogów?

Wygląda na to, że kanabidiol czyli CBD ma szeroki wpływ na modulowanie działania organizmu naszych pupili. Z jednej strony to bardzo interesujące, że jedna substancja wpływa na tak wiele i tak wiele ma leczyć, z drugiej strony trudno określić czy CBD rzeczywiście wpłynęło pozytywnie na to czy inne schorzenie naszego czworonoga lub czy pomoże modulować jego zachowanie bez wpływu na coś innego.

Aby lepiej zrozumieć tak szeroki wpływ CBD, należy zwrócić uwagę na dwa najistotniejsze miejsca jego działania, tj. układ immunologiczny oraz nerwowy.

CBD odgrywa istotną rolę w ograniczaniu stanu zapalnego, ponieważ moduluje aktywność komórek odpornościowych oraz wpływa na wydzielanie wielu czynników pośredniczących w reakcji zapalnej.

Receptory, które są wrażliwe na kanabinoidy są obecne w śledzionie, migdałkach, w tkance glejowej mózgu oraz rdzenia kręgowego. Niektóre z tych komórek mają zdolność produkcji kanabinoidów, a więc wewnętrzny system kanabinoidowy sam reguluje pracę układu immunologicznego.

W skórze zdrowych psów stwierdzono obecność receptorów kanabinoidowych, a u zwierząt z atopowym zapaleniem skóry, wykazują one większą aktywność. Daje to nadzieję na pomoc w leczeniu niektórych chorób związanych z dysfunkcją układu immunologicznego właśnie przez podawanie CBD.

Receptory kanabinoidowe występują również w układzie nerwowym. Zaobserwowano je w ośrodkowym układzie nerwowym w obszarach odpowiedzialnych za ruch, koordynację, odbieranie bodźców czuciowych, uczenie się, pamięć, system nagrody, emocje, funkcje hormonalne oraz temperaturę ciała.

Można się spodziewać, że CBD będzie miało wpływ w zwalczaniu bólu u psów i kotów, drgawek czy modulowaniu zachowań. I rzeczywiście takie działanie zaobserwowano. Zaobserwowano też wpływ CBD na ograniczanie stanu zapalnego w obrębie układu nerwowego oraz hamowania procesów degeneracyjnych.

U psów z padaczką zaobserwowano, że CBD, jako uzupełnienie konwencjonalnego leczenia, powodowało istotne zmniejszenie częstości napadów drgawkowych.

CBD zmniejszało istotnie stan zapalny, a co za tym idzie i ból w innych tkankach organizmu, jak np. w obszarach stawowo-kostnych u psów. Podawanie CBD poprawiało aktywność fizyczną i zmniejszało bolesność.

Jak już zdążyliśmy się dowiedzieć CBD ma szerokie działanie właśnie ze względu na istnienie wewnętrznego naturalnie występującego układu kanabinoidowego, który ma swoje receptory w głównych układach organizmu : układzie ochronnym (układ immunologiczny) oraz w układzie zarządzającym (mózg i układ nerwowy).

Ten wewnętrzny system może włączać się miejscowo, gdy powstaje stan chorobowy czy zapalny. Ma wpływ na utrzymanie równowagi w organizmie, co za tym idzie zdrowia.

Dlatego CBD z konopi, które ma budowę cząsteczki taką samą jak naturalne, wewnętrzne kanabinoidy działa tak szeroko.

Stosowanie i ewentualna szkodliwość CBD

Dotychczasowe badania pokazały, że CBD jest bezpieczny dla psów i kotów nawet przy długotrwałym podawaniu. Ta informacja jest szczególnie ważna dla zwierząt w podeszłym wieku.

Są pojedyncze badania, które pokazują niewielką dysfunkcję wątroby i dlatego parametry wątrobowe należy monitorować, a także, gdy pupil ma schorowaną wątrobę, trzeba to brać pod uwagę podając CBD.

U kotów pojawiają się niekiedy zmiany w zachowaniu, na przykład potrząsanie głową, nadmierne wylizywanie się oraz ślinienie się, krztuszenie czy wymioty. Podobnie jak u psów nie stwierdzono u nich jednak żadnych zmian w wynikach badań. Niepokojącym skutkiem stosowania CBD, zarówno u psów, jak i u kotów, jest niekiedy nadmierne uspokojenie oraz znaczny wzrost apetytu. Jednak opiekunowie badanych zwierząt nie martwili się tym na tyle, by zaprzestać dalszego podawania.

Jest duża rozpiętość w dawkowaniu i dawki CBD powinny być dobierane indywidualnie przez weterynarza, szczególnie, że w zależności od tego w jakim zakresie chcemy czworonogowi pomóc dawki są różne. Dawki są podzielone na 3 w ciągu dnia i takie podawanie jest zalecane (ze względu na krótki okres półtrwania kanabinoidów w płynach ustrojowych).

A więc trzeba się liczyć z podawaniem CBD co 8 godzin.

Dosyć słabo CBD wchłania się przez jelita czyli drogą podawania z jedzeniem. Najlepiej wchłania się poprzez błonę śluzową jamy ustnej i taką drogę podania preferują weterynarze, którzy badają działanie CBD – preparat najlepiej jest rozprowadzić na wewnętrznej powierzchni policzków i na dziąsłach.
Należy jednak pamiętać, że o skuteczności preparatów mogą decydować reakcje indywidualne, jakość i czystość preparatów oraz droga podania. Z badań wynika, że efektywność jest wyższa w przypadku produktów, w których baza olejowa zawiera zbilansowane nienasycone kwasy tłuszczowe omega-3 i omega-6 . Trzeba też brać pod uwagę, że w tzw. olejkach CBD może być całe spektrum kanabinoidów czyli CBD będzie w towarzystwie innych związków, które będą miały wpływ na wszystkie te rzeczy, które były wyżej opisywane, a więc będą miały wpływ na skuteczność preparatu.

Pamiętajmy też, że naturalnie w organizmach kanabidiol nie występuje sam jako związek krystalicznie czysty, tylko jest jednym z wielu związków całego układu endokanabinoidowego, które nawzajem modulują swoje działanie. Z jednej strony utrudnia to badanie wpływu CBD na konkretne schorzenia, a z drugiej strony być może można to uznać za bardziej naturalne i bliższe temu, co występuje w organizmach naszych pupili.

artykuł powstał na bazie :

1. Konopie i kannabinoidy  –  Paweł Siudem, Iwona Wawer, Katarzyna Paradowska, Farmacja Współczesna 2015; 8: 1-8
2. Co lekarz weterynarii powinien wiedzieć o produktach z konopi – dr n. wet. Wojciech Karlik, Magazyn Weterynaryjny nr 02 / 2020 Magwet.pl
3. Konopie w medycynie małych zwierząt  – dr hab. n. wet. Marcin Gołyński, Magazyn Weterynaryjny nr 10 / 2021 Magwet.pl
4. Address These 3 Conditions With CBD For Cats – Seapet.com  May 10, 2021

Anna Dziełak

Biolog, Zoopsycholog / Behawiorysta, Trener psów

Założycielka Wesołego Ogonka – Szkoły Komunikacji Ludzi i Zwierząt

Prezes Fundacji Radka i Azy Centrum Rozumienia Psa i Kota